Hoofdluis

Hoofdluis is iets waar veel ouders en kinderen vroeg of laat mee te maken krijgen. Hoewel ze op het eerste gezicht onschuldig lijken, kunnen deze kleine parasieten een flinke dosis jeuk en irritatie veroorzaken. Vooral in omgevingen zoals basisscholen, waar kinderen dicht bij elkaar spelen en leren, kunnen luizen zich razendsnel verspreiden. In deze blog duiken we dieper in op wat hoofdluis precies is, hoe je het kunt herkennen en nog veel meer praktische informatie.

 

Wat is hoofdluis?

Hoofdluizen zijn kleine parasieten die op warme plekjes in het haar van mensen leven. 

Luizen leven van het bloed dat ze in kleine hoeveelheden uit de hoofdhuid zuigen. Dit zorgt voor een jeukend en irritant gevoel op het hoofd.

Hoofdluizen vermenigvuldigen zich door te paren, waarna de vrouwelijke luis eitjes legt. De eitjes van de luizen worden neten genoemd. Wanneer deze eitjes uitkomen, ontstaat er een nimf die zich in ongeveer 10 dagen ontwikkelt tot een volwassen luis.

 

Hoe zien luizen eruit?

Een volwassen luis is ongeveer zo groot als een sesamzaadje en heeft een bruin-grijze kleur. Luizen hebben een plat lijf met 6 poten en 2 voelsprieten. Het vrouwtje is iets groter dan het mannetje en is te onderscheiden aan de vorm van haar achterste.

 

Hoe verspreiden luizen zich?

Luizen hebben geen poten die gemaakt zijn om over een oppervlakte te lopen of om mee te springen. Ze kunnen zich alleen verspreiden door van haar naar haar te klimmen. Maar daar zijn ze erg behendig in.

Met enkele poten houden de luizen zich vast aan het ene haar, terwijl de overige poten aftasten waar het volgende haar is om naar over te klimmen.
 

Hoe snel verspreiden luizen zich?

Luizen kunnen zich ontzettend snel voortbewegen met afstanden van wel 30 centimeter per minuut. Dit is van de ene helft van je hoofd naar de andere helft.

Bij het klimmen maken ze gebruik van de klauwen die aan het uiteinde van hun zes poten zitten. Deze klauwen passen precies om een haar zodat ze zich supersterk vast kunnen houden aan jouw haren.

Zelfs wanneer je je haren borstelt of kamt zal een luis niet uit je haar vallen. Wil je weten hoe je wel van luizen afkomt? Lees dan onze blog over onze 100% garantie op luizenbehandelingen.

 

 

Kunnen luizen verdrinken?

Nee, luizen kunnen niet verdrinken. Luizen hebben geen longen zoals zoogdieren. Zoals de meeste insecten ademen luizen door kleine luchtgaten die aan de zijkant van hun lichaam zitten. Dit noemen ze de tracheeën. 

Luizen kun hun tracheeën sluiten om wel 8 uur lang hun adem in te houden. Dit is waarom luizen niet verdrinken wanneer je doucht, je haren wast of zwemt.

   

 

Hoe overleven luizen?

Een hoofdluis drinkt gemiddeld 5 keer per dag bloed van zijn gastheer om te overleven. Ze beschikken over een steeksnuit waarmee ze door de huid kunnen steken zonder dat je het voelt. Luizen brengen een beetje van hun speeksel aan in de steekwond zodat het bloed goed blijft vloeien en ze voldoende kunnen drinken.

Behalve bloed van de gastheer heeft een luis ook de lichaamswarmte en hoge luchtvochtigheid van de hoofdhuid van de gastheer nodig. Hoe dikker de haren, hoe broeieriger het er is, hoe beter de luis er kan leven. Het is vooral de combinatie van warmte en vocht waar een luis én haar eitjes goed op gedijt.

 

Wat is een nimf?

Nimfen onstaan wanneer de neten net uit hun eitjes zijn gekomen. Nimfen groeien in ongeveer 10 dagen tot een volwassen luis.

Nimfen zijn in het begin net zo klein als een neet. Met het blote oog lijken ze op een bewegend stofdeeltje.

Luizen hebben een exoskelet (extern skelet), net als een krab of een kreeft. Naarmate de (zachte binnenkant van de) nimf groeit, wordt het uitwendige rigide skelet op een gegeven moment te klein. Om zich van het beklemmende jasje te kunnen ontdoen vervelt de nimf. Dit vervellen doet de nimf in totaal driemaal in tien dagen tijd en dan is het een volwassen luis.

Wanneer een nimf kortgeleden zijn exoskelet heeft verloren dan is hij nagenoeg transparant waardoor je het gedronken bloed kan zien, en de nimf rood oogt.

Nimfen zijn meestal platliggend op de hoofdhuid te vinden omdat het daar warm en vochtig is, precies wat de nimf nodig heeft.

Bij een kambehandeling worden nimfen daarom vaak gemist doordat zij door de taps toelopende punten van de netenkamtanden glippen. Dit probleem kan verholpen worden door te kammen met de daarvoor speciaal geschikte Kam-Crème waar de nimfen in vastkleven en met deze crème en al uitgekamd worden.

Wat is een neet?

Een neet is slechts 0.8 millimeter lang en is een eitje van de vrouwelijke hoofdluis.
Een vouwelijke hoofdluis hoeft slechts éénmaal bevrucht te worden door een mannetje en kan daarmee in haar leven tussen de 100-150 eitjes leggen.

Hoe lang blijven neten in je haar?

Neten worden zeer sterk vastgeplakt aan het haar. De lijm is niet alleen heel sterk, maar ook nog eens rondom de haarschacht aangebracht waardoor het niet zijwaarts losgetrokken kan worden van het haar.

Alleen met een zeer goede netenkam kan je de neet lostrekken en van het haar afschuiven.
Neten kunnen maandenlang - soms wel een jaar lang - vast in het haar blijven zitten. Ook wanneer het eitje al is uitgekomen of wanneer het embryo in het ei is gestorven.

Op de foto hieronder kan je de neet met een “staart” zien. Deze “staart” is de lijm die als een koker rondom de haarschacht heeft gezeten.



De luis legt haar eitjes altijd heel dicht bij de wortels van de haren, waar ze goed kunnen ontwikkelen tot jonge luizen dankzij de warme en vochtige omgeving van de hoofdhuid.
Eitjes die verder dan enkele millimeters bij de hoofdhuid vandaan aan de haren zitten zijn al langer dan 10 dagen geleden gelegd. Ze kunnen daarom geen levend embryo meer bevatten, omdat eitjes altijd binnen 10 dagen uitkomen.

Gelukkig komen nooit alle neten uit. Daarom legt de luis er zoveel om het voortbestaan te garanderen. Wel is het zo dat ieder levensvatbaar neetje gedood of verwijderd moet worden om een actieve besmetting te kunnen elimineren, tenzij je kamt met de juiste middelen en dit gedurende minimaal 14 dagen consequent doet.
Op die manier verwijder je namelijk steeds de nieuw uitgekomen luizen (nimfen) uit voordat zij nieuwe eitjes kunnen leggen, en breek je de cyclus.

Luizenmiddelen doden in de meeste gevallen slechts een deel van de eitjes en de neten glippen ook vaak door de tanden van netenkammen. Het is daarom essentieel om een kwalitatieve netenkam te gebruiken met kamtanden die niet van elkaar wijken.

Wat is het verschil tussen een bruine en een witte neet?

Een neet is een doorzichtig eitje met daarin een “ongeboren” luisje: het embryo. Het embryo is bruin van kleur waardoor de neet bruin oogt.
Na 7 tot 10 dagen komt het eitje uit. Het lege doorzichtige schilletje dat achterblijft oogt wit.
Witte neten zijn dus lege eitjes. Bruine neten zijn eitjes met een (mogelijk levend) embryo erin.

Soms zie je ook eitjes die deels gevuld en deels leeg zijn. Dit betreft dan een neet met een embryo die niet tot volledige ontwikkeling is gekomen en dood is gegaan.
Een dood embryo kan uiteraard niet uit het ei kruipen en blijft er dus in achter, waar het na verloop van tijd verschrompelt. Vandaar de lege gedeeltes in het ei.

Vaak wordt roos aangezien voor witte neten. Er bestaat zelfs een type roos dat vast, als een cilinder rondom de haarschacht zit. Omdat dit type roos veel op witte neten lijkt, wordt het ook wel Pseudo-Neten genoemd (zie de foto’s hieronder).

Hoe kan ik zien of een neet nog levensvatbaar is?

Een neet is mogelijk levensvatbaar wanneer het aan alle onderstaande criteria voldoet:

1. De neet zit op enkele milimeter verwijderd van de hoofdhuid
2. De neet is stevig vastgeplakt aan het haar
3. De neet is geheel licht- tot donkerbruin van kleur

Meer informatie om te achterhalen of je een actieve hoofdluisbesmetting hebt vind je op onze diagnose pagina.

 

Veelgestelde vragen

1. Kunnen luizen vliegen?

Luizen hebben geen vleugels, dus ze kunnen niet vliegen. Ze hebben ook geen poten die gemaakt zijn om over een oppervlakte te lopen of om mee te springen. Zij kunnen alleen van haar naar haar klimmen.

 

2. Kun je luizen krijgen van dieren?

Hoofdluizen leven niet op dieren. Je kan dus geen hoofdluis krijgen door contact met dieren.